Dezenformasyon yasası basın kanunu maddeleri 2022
Dezenformasyon yasası basın kanunu maddeleri 2022
Sosyal Medya Yasası olarak bilinen Basın Kanunu TBMM’nin onayıyla kabul edildi. Pek çok konuyu kapsayan yasayla ilgili merak edilen detaylar haberimizde…
Uzun süredir gündemi meşgul eden Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi maddeleri kabul edildi. Bu doğrultuda basın kartı başvuruları, niteliği ve türleri de belli oldu.
SÜRELİ YAYIN ÇALIŞANLARI YASAYA GİRDİ
“Dezenformasyonla mücadele düzenlemesi” olarak da bilinen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından kabul edildikten sonra yasalaştı.
Kanun kapsamında, yasal zemine kavuşturulması için internet haber siteleriyle basın kartına dair konular, Basın Kanunu’nun kapsamında yer alarak radyo, TV, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen enformasyon hizmetlerinde çalışmakta olan kamu personeli, basın kartı düzenlemesiyle süreli yayın çalışanı kabul edilecek.
DEZENFORMASYON YASASI KABUL EDİLDİ
Yalan haber yayma suçunu bir seneden üç seneye kadar hapis cezası veren 29. madde kabul edildi. Bu maddeye göre; halkı yanıltan bilgileri alenen yayma suç sayılıyor. Suçun oluşabilmesi için de; çıkan haberin gerçeklik payı yoksa, ülke güvenliği ve kamu sağlığını etkiliyorsa, halkın arasında korku, panik, endişe oluşturuyorsa, kamunun barışını bozuyorsa ve aleni ise şeklinde beş şart bulunuyor.
HABER SİTELERİNDE ÇALIŞANLARA BASIN KARTI VERİLECEK
Basın Kanunu’nun amaçları arasına basın kartına ilişkin usul ve esasları belirlemek de eklenecek. Basın kartı talep eden medya mensupları ve enformasyon görevlileri, kanun kapsamına dahil edilecek.
İnternet haber siteleri de süreli yayın tanımı kapsamına alınacak. Düzenlemede “internet haber sitesi”, “İletişim Başkanı”, “İletişim Başkanlığı”, “Basın Kartı Komisyonu”, “medya mensubu”, “enformasyon görevlisi” de tanımlanıyor.
İnternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve “iletişim” başlığı altında bulundurulacak. İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
TESLİM VE MUHAFAZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
İnternet haber sitelerindeki haberler, gerektiği zaman talepte bulunan Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim edilmek için doğruluğu ve bütünlüğü sağlanacak biçimde iki sene süreyle saklanacak.
Yargı mercilerince yayının soruşturma ile kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı şekilde bildirilmesiyle, bu işlemlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunludur.
İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta süreyle yayımlanacak.
Basılmış eserler veya internet haber siteleri yoluyla işlenen veya bu kanunda öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme şartı olarak, günlük süreli yayınlar ve internet haber siteleri yönünden 4 ay, diğer basılmış eserler yönünden 6 ay içinde açılması zorunlu olacak. Bu süreler basılmış eserlerin Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.
BASIN KARTI BAŞVURULARI VE NİTELİĞİ
Kanunla basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri de belirlendi. Buna göre, basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek.
Basın kartı türleri şöyle:
– Göreve bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,
– Süreli basın kartı: Görev alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Geçici basın kartı: Görev alanı Türkiye’yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye’ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Serbest basın kartı: Geçici bir süreyle çalışmayan veya yurt dışında serbest gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Sürekli basın kartı: En az 18 yıl mesleki hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür boyu verilen basın kartını ifade edecek.
Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, süreli yayınların sahiplerine veya tüzel kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu başkanlarına, medya kuruluşları adına hareket eden ve görev alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile görev alanı Türkiye’yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye’ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında serbest gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeline, medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.
Basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması şartı aranacak.
Ayrıca basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı 5 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar, casusluk suçları ve terör suçlarından hüküm giymemiş olması gerekiyor.
ÇOCUKLARIN KÖTÜ İÇERİKLERDEN KORUNMASI SAĞLANACAK
Çocukların zararlı içeriklerden uzak durması için ayrıştırılmış hizmet başlığı altında bir düzenleme geliyor.
Çocukların, internette veya sosyal medyada yasa dışı, ahlaki değerlere aykırı ve zararlı olabilecek içeriklere maruz kalmasının önüne geçilebilecek.
Çocukların, gençlerin ve ailenin, internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve güvenli kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne ilave görevler verilecek.
HABER SİTELERİNE YENİ DÜZENLEMELER GELİYOR
– Bütün haber sitelerine yayınladıkları haberleri saklama zorunluluğu gelecek.
– Herhangi bir içerikle ilgili alınan kaldırma kararı, bütün site ve platformlar için geçerli olacak.
– Haber sitelerinin desteklenmesi amacıyla belirli kurallarla resmi reklam ve ilanlar sitelerde yayınlanacak.
– Haber sitelerinin künyesiz yayın yapmasına izin verilmeyecek.
SOSYAL MEDYAYA BTK DENETLEMESİ
Sosyal medya platformlarına BTK’nın (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) denetleme şartı gelecek.
Bu denetleme telefonları ve telekomünikasyon ile ilgili diğer denetlemeleri yapan BTK’ya verilen ek bir görev. Amaç iletişimin içeriğinin denetlenmesi değil. Görev kapsamı; platformların kaç kullanıcısının olduğu, iletişim trafiklerinin ne kadar olduğu ve bu konuyla ilgili bilgileri Türkiye’de tutma zorunluluğu gibi konuları içeriyor.
SOSYAL AĞ ŞİRKETLERİNE OFİS AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLECEK
Sosyal medya platformlarına BTK’nın (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) denetlemesi koşulu getiriliyor.
Bu denetleme telefonları ve telekomünikasyon ile ilgili diğer denetlemeleri yapan BTK’ya verilen ek bir görev. Amaç iletişimin içeriğinin denetlenmesi değil. Görev kapsamı; platformların kaç kullanıcısının olduğu, iletişim trafiklerinin ne kadar olduğu ve bu konuyla ilgili bilgileri Türkiye’de tutma zorunluluğu gibi konuları içeriyor.
SOSYAL AĞ ŞİRKETLERİNE OFİS AÇMA ZORUNLULUĞU
Bazı ağ şirketlerinin temsilcilerinin Türk vatandaşı olmamaları ve Türkiye’de ikamet etmemeleri nedeniyle hukuki olarak muhatap bulamama sorununun önüne geçiliyor.
Yeni yasayla beraber sosyal ağlara Türkiye ofisi açma ve Türkiye temsilcisi bulundurma zorunluluğu getirilecek. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde bu kişinin Türkiye’de ikamet etmesi ve Türk vatandaşı olması gerekecek.
YALAN HABER YAYMA SUÇUNA 5 YIL HAPİS CEZASI GELİYOR
Yeni yasayla beraber “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu tanımlanıyor. Suçun oluşması için şu 5 şart aranacak:
– Yayılan haber gerçek değilse
– Ülkenin güvenliği ve kamu sağlığını ilgilendiriyorsa
– Halk arasında korku, panik ve endişe oluşturma kastı varsa
– Kamu barışını bozmaya yönelik ise
– Aleni ise (yani ilgisi olmayan kişilere ulaşabilecekse)
Kişilere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilecek.
Yasa ile Türkiye’de haber üreten ve yayın yapan internet medyası, sosyal ağ şirketleri, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayan kuruluşlar ve kişiler faaliyetlerinden sorumlu tutulacak.
